Linkshandigen in het nieuws 2004
Linkshandigen meppen beter
Onderzoekers denken te begrijpen waarom er linkshandigen bestaan:
de linkspoten hebben voordeel in man-tot-mangevechten.
Boksers, schermers, pingpongers, tennissers en nu ook maatschappijen met
veel fysiek geweld hebben iets opmerkelijks met elkaar gemeen. In hun
gelederen hebben ze opvallend veel linkshandigen: tot wel drie keer meer
dan in een willekeurige groep mensen.
Die constatering doen de Franse onderzoekers Charlotte Faurie en Michel
Raymond in het Britse vakblad Proceedings of the Royal Academy of London.
Faurie en Raymond baseren zich op onderzoek van acht stammenvolkeren.
In de meest vredige stammensamenleving, die van de Dioula in Burkina Faso,
was het moordgehalte één op de honderdduizend per jaar. Het aantal
linkshandigen is er 3,4 procent. Maar bij de meest gewelddadige stam,
de beruchte Yanomamö-indianen uit Venezuela met hun moordcijfer van 500
op 100.000, is 22,6 procent linkshandig.
Dat komt omdat linkspoten voordeel hebben in man-tot-mangevechten,
menen de Fransen. Tegenstanders zouden minder bedacht zijn op het
verrassingseffect van een linkshandige tegenstander, en het eerder
afleggen. Een andere verklaring voor het ‘lefty-effect’ bij contactsporten
werd vier jaar geleden voorgesteld door een andere onderzoeksgroep.
Misschien hebben linkshandigen betere motorische vaardigheden en een
ander ruimtelijk inzicht dan rechtspoten.
In westerse landen schommelt het aantal linkshandigen rond de 10 procent.
Maar dat is niet per se een graadmeter voor hoe gewelddadig onze samenleving
is, weten Faurie en Raymond. Bij ons hebben de man-tot-mangevechten
plaatsgemaakt voor vuurgevechten en andere uitingen van geweld op lange
afstand.
Bij contactsporten is er wel een intrigerend verband tussen afstand en
linkshandigheid, merkten de Fransen al eerder op. Linkshandigen lijken
iets oververtegenwoordigd bij tennissers en pingpongers: tussen de 11
en 17 procent. Maar bij boksers en schermers is het aandeel linkshandigen
nog groter. Van de beroepsschermers is ongeveer eenderde linkshandig;
bij de kwartfinalisten is dat zelfs de helft.
Linkshandigheid geldt als een biologisch raadsel. De voorkeur
ontstaat waarschijnlijk door stress voor de geboorte en houdt
verband met aandoeningen als een zwak immuunsysteem, bepaalde
zenuwaandoeningen en een gemiddeld kortere levensduur. Je zou dus
verwachten dat linkshandigheid vanzelf wordt uitgegumd door de evolutie.
Het ‘vechtvoordeel’ zou daartegenin gaan en verklaren waarom er linkshandigen
bestaan, denken de Fransen.
Toch valt op de theorie ook wat af te dingen. Zo geven de onderzoekers zelf
toe dat hun cijfers door allerlei omstandigheden vertekend kunnen zijn: ze
baseren zich bijvoorbeeld op uitspraken van stammenhoofden, en die kunnen
gekleurd zijn. Bovendien zegt het vechteffect niets over de hardnekkige
verhalen over linkshandigheid bij dieren. Linkshandigheid is onder meer
gemeld bij walvissen, walrussen, kraaien, apen en beren.
Chris McManus, zo ongeveer de bekendste linkshandigheidsonderzoeker
ter wereld, reageert in de media dan ook sceptisch. MacManus blijft
vermoeden dat het brein van linkshandigen zodanig is ingericht dat het
soms voordeel geeft. Misschien reageren linkshandigen sneller, of kunnen
ze hun omgeving beter waarnemen.
Noorderlicht 2004
---------------------------------------
Heel handig Linkshandigen
Vroeger werd het feit dat men linkshandig was, beschouwd als een
gebrek. Nu zijn er steeds meer linkshandigen en bij het sporten
blijkt deze bijzonderheid vaak juist een belangrijke troef te zijn.
In tegenstelling tot wat algemeen wordt gedacht, bestaat de lateraliteit
vanaf de geboorte. Via een automatische looptest (*) kan men vaststellen
of de zuigeling reeds voorbestemd is voor een van de twee zijden. Maar
door zijn gebrek aan kracht en zijn onhandigheid wordt de uitdrukking
van deze lateraliteit meestal uitgesteld. Rond de leeftijd van 2 à 2,5
jaar wordt de voorkeur zichtbaarder, doordat het kind bijvoorbeeld
aangeeft dat hij zijn lepel of zijn potlood liever met een bepaalde hand
vasthoudt. Later, rond de leeftijd van 5 jaar, laat de laterale dominantie
geen twijfel meer bestaan. Meestal is het zo dat, hoe vroeger de
lateralisatie zich uit, des te uitgesproken ze op volwassen leeftijd is.
Steeds talrijker>br>
In het begin van de 20ste eeuw was slechts 3% van de bevolking linkshandig.
Zij werden wat gewantrouwd en er werd ook op neergekekn. Heel wat uitdrukkingen
brengen de linkerkant nog in verband met lompheid: "links zijn" "met het
linkerbeen uit bed stappen" enz. De ouders en opvoeders spannen zich in om
dit gebrek te corrigeren. Vroeger bond men de linkerhand op de rug vast om
kinderen te dwingen hun rechterhand te gebruiken. Gelukkig behoren deze
praktijken tot het verleden. Naar schatting zijn 10% van de Europese bevolking
en 30% van de Noord-Amerikanen nu linkshandig; een verschil dat verklaard
wordt door een sterke erfelijke factor in het voorkomen van dit fenomeen.
Zo hebben twee linkshandige ouders één kans op twee om een linkshandig kind
te hebben; deze verhouding daalt tot één kans op zes als slechts één van de
ouders linkshandig en tot één kans op vijftig als geen van de twee
linkshandig is
Linkshandigen aan de macht
Te allen tijde waren er in de sport veel linkshandigen. Voorbeelden zijn
boksers (Marvin Hagler), autopiloten (Ayrton Senna) of tennissers
(John McEnroe). Linkshandigen presteren zeer goed in disciplines met
een rechtstreekse tegenstander, zoals schermen, badminton, tennis,
tafeltennis enz. Uiteraard halen ze tegenover hun tegenstander voordeel
uit het feit dat ze meer gewend zijn aan een omgekeerd spel. De facto
ontmoeten ze vaker rechtshandigen dan linkshandigen. Maar er zou meer
dan dat zijn. Sommige specialisten denken dat linkshandigen ook een
iets hogere reactiesnelheid van enkele milliseconden hebben, wat het
verschil zou maken in disciplines waarvoor bliksemsnelle reflexen
vereist zijn.
Alles in het hoofd
Er worden twee verklaringen voorgesteld. Enerzijds lijkt het
erop dat de hersenen van linkshandigen meer verbindingen bevatten
dan deze van rechtshandigen. Zo zou het aantal zenuwvezels (ongeveer
twee miljoen) die de twee hemisferen verbinden (en het "corpus callosum"
vormen) hoger liggen bij hen. Anderzijds leeft het idee dat ze meer
voordeel halen uit de geografische nabijheid van de beslissingscentra.
Aangezien de ene helft van het lichaam steeds afhankelijk is van de
andere helft van de hersenen staan linkshandigen rechtstreeks in contact
met de rechterhersenhelft, precies het gedeelte van de hersenen dat zich
bezighoudt met het beheer van enkele heel belangrijke vaardigheden in de
sport: handigheid, visuele discriminatie, inschatting van afstanden.
Zo zouden linkshandigen beter presteren in het geval van tennis om een
hoge volley te slaan of in het geval van een doelman om de baan van
de tegenstanders af te snijden.
e-gezondheid.be 19 oktober 2004
---------------------------------------
Linkshandige beter in vechten
In een gewelddadige samenleving kun je beter linkshandig zijn,
want linkshandigen hebben een voordeel bij één-op-één gevechten.
Mensen zijn namelijk gewend te vechten tegen rechtshandigen, om de
simpele reden dat er minder links- dan rechtshandigen zijn.
Ze worden daarom sneller verrast door mensen die met links vechten.
Franse wetenschappers zijn op zoek naar de reden waarom sommige mensen
vooral hun linkerarm gebruiken. Linkshandigheid heeft een aantal nadelen
en toch gebruikt zo'n 10 procent van de bevolking van de westerse
wereld zijn linkerarm vaker dan zijn rechter.
Daar moet een natuurlijke reden voor zijn.
Sport
Uit onderzoek is gebleken dat linkshandigen een voordeel hebben
bij sporten als schermen, boksen, tennis en honkbal. En sport
is een niet-gewelddadige vorm van vechten, dachten Franse
wetenschappers, dus bij gevechten hebben linkshandigen een voordeel.
Geweld
Als het klopt dat linkshandigheid voordeel biedt in geweldssituaties,
zo redeneerden de onderzoekers verder, en als dat voordeel een reden
voor linkshandigheid is, moet linkshandigheid in gewelddadige
samenlevingen vaker voorkomen dan in vreedzame.
Moorden
Charlotte Faurie en Michel Raymond van de universiteit van Montpellier
II onderzochten acht verschillende samenlevingen. Ze telden hoeveel
mensen linkshandig zijn en hoeveel moorden worden gepleegd.
De resultaten publiceerden zij in de 'Proceedings of the Royal Society'.
In Burkina Faso onderzochten ze een stam waar jaarlijks slechts 1
op 100.000 mensen wordt vermoord. Daar is 3,4 procent van de mensen
linkshandig. In Venezuela leeft een stam waar jaarlijks maar liefst
4 op de 1000 mensen worden vermoord. Bijna een kwart (22,6 procent)
van de stamleden is linkshandig.
Blijkbaar is het voordelig in een gewelddadige samenleving om je
linkerarm te gebruiken, concluderen de onderzoekers. Links zijn heeft
dus toch voordelen.
Elsevier 8 december 2004
---------------------------------------
www.linkshandig.info (c) 1999-2024